SUFİ SAJA

DİMYAT: Mısır'da, Süveyş Kanalı ağzında ve Portsait yakınlarında bir iskeledir.
Türk pirinç tüccarları o Zamanlar Mısır'ın meşhur pirinçlerini Dimyat’tan ince hasırdan örülmüş torbalar içinde güç-bela Türkiye’ye getirirlermiş. Karaman’lı buğday üreticimiz o sene; buğdaylarını bulgur edip satar satmaz, aldığı altınları kesesine doldurup bağlamış kuşağına , atlamış bir gemiye yollanmış doğru Mısır’a. Hikaye bu ya; Karlı bir alış-veriş yapacağını sanmış, dalmış ucu-bucağı olmayan hayallere. Gemi Akdeniz’de yol alırken durur mu arap korsanları saldırmışlar gemiye bir güzel soymuşlar yolcuları. Binbir müşkülat içinde tüccarımız eli boş tam-takır dönmüş memleketi Karaman’a. Elde yok avuçta yok, hayalleri de düşmüş mü suya?

Eğmiş başını biçare, o yıl yayılmış tüccarın dedikodusu dillerden dillere.İşte “Dimyat’a pirince giderken eldeki bulgurdan oldu” sözü böylece miras kalıp yerleşmiş dillere.
“Niye gittin Şam’a herif , ne getirdin şaşkın herif? 80 e aldın 80e sattın bari oturup keyfine baksaydın!” sözü de yaptığı ticaretten bir kâr elde edemeyen başka bir tüccarın hikayesi yine.
FOYA da; Kuyumcuların kıymetli (elmas pırlanta )gibi taşları yüzük kolye broşların yuvalarına mıhlamadan önce dibine sürdükleri madeni gümüş yaprağın adıdır. Ayna gibi ışıkların geri yansımasını sağlayan maddedir nasılsa. Önlem olsun diye kuyumcular tembihlerler müşterilerini ;“sakın ha, fazla suya sokma.”diye.Çünkü foyası çıkmaya görsün; mücevherde ne fer kalır ne ufak bir parlama.Matlaşır benzer sönmüş bir ampule.
“İpe un serme.”İşkembe-i kübradan atma”
“Yoksa çıkar ipliğin pazara.”
Daha önce hikayelerini sizlerle paylaştığımız:
Bulgurlu'ya gelin mi gidiyorsun
ağzından baklayı çıkar…
Adam sarrafı…gibi...
Anadolu’muzda hikayeleri unutulsa da, bunlar gibi daha nice deyim var dilden dile söylenip bir cümlede ders verilmek istenen bizlere. Tabii yine alabilene...Sevgilerimle.

Resim:Pierre Dumas